پيرامون توقيف سه شناور بريتانيايى توسط ايران

توقيف سه شناور جنگى كوچك بريتانيا در شط العرب به همراه ۸ تن از ملوانان آن توسط شناورهاى سپاه پاسداران، بحرانى را كه از چندى پيش بر روابط تهران و لندن سايه انداخته است به سرعت به سوى يك بحران جدى سوق مى دهد.

تونى بلر كه در داخل كشور در پى انتخابات شوراهاى محلى و نيز پارلمان اروپا اينك با مخالفت جدى گروههاى مختلفى از نيروهاى ميانه و ليبرال براى پذيرش قانون اساسى مشترك اروپا روبه روست و هيچ نوع ضمانتى نيز در دست ندارد كه رفراندوم پيشنهادى او براى ارزيابى افكار عمومى مردم نسبت به پذيرش يا رد يا تعديل قانون اساسى نتيجه ى مورد نظر او را، كه همانا تاييد قانون اساسى ست ببار آورد، اينك در عرصه ى بين المللى و در خاورميانه اى كه بريتانيا در كنار ايالات متحده با نيروهاى نظامى خود در بخشى از آن، يعنى عراق، درگير جنگى فرسايشى با گروههاى بنيادگرا و نيروهاى مقاومت عراق است با بحرانى گسترده تر رو به رو شده است.

جمهورى اسلامى طى سالهاى پس از درگذشت آيت اله خمينى و حل مشكل فتواى قتل سلمان رشدى، هرگاه در رويارويى با ايالات متحده در موضعى دفاعى قرار مى گرفت، اين بريتانيا بود كه با روابط ويژه ى خود هم از درجه ى تنش بين تهران و واشنگتن مى كاست و هم جمهورى اسلامى را وادار به دست كشيدن از سياستهاى راديكال و تند بويژه در خاورميانه مى كرد.

با روى كار آمدن آقاى خاتمى روابط تهران و لندن به سرعت توسعه پيدا كرد. به طورى كه اين اواخر بريتانيا حتا تحريم نظامى ايران را نيز تا حدودى لغو كرده بود و در طول ماههاى اخير بسيارى از وسايل و تجهيزاتى كه استفاده ى مشترك نظامى و صنعتى دارد، از سوى بريتانيا به ايران فروخته شد.

در جريانات حملات امريكا و بريتانيا به افغانستان و سپس عراق، باز اين ديپلماتهاى بريتانيايى بودند كه در آهن سرد مقامات جمهورى اسلامى اثر گذاشتند و سفرهاى متعدد آقاى جك استرو حتا باعث شد رژيم اسلامى عملا با نيروهاى ائتلاف در مواردى همكارى كند. مشكل در روابط تهران و لندن از زمانى آغاز شد، كه بريتانيا در پى ديدار آقاى كمال خرازى، وزير خارجه جمهورى اسلامى ايران، از لندن به وى تذكر داد كه در رابطه با پرونده ى اتمى ايران بريتانيا همصدا با ايالات متحده است و متحدان اروپايى بريتانيا نيز همچون بريتانيا مى انديشند. تهران بايد دست از بعضى برنامه هاى اتمى خود بردارد.

مشكل آنگاه عميق تر شد كه بريتانيا در مورد حقوق بشر نيز انگشت روى خطاهاى جمهورى اسلامى گذاشت و انتشار گزارش اتحاديه اروپا در مورد نقض حقوق بشر در ايران به شدت رژيم اسلامى را عصبانى كرد. قبل از آن نيز گزارش سازمان بين المللى انرژى اتمى بود كه پيش نويس قطعنامه ى آن را بريتانيا، آلمان و فرانسه نوشته بودند. سه كشورى كه قبلا موفق شده بودند مشكل روابط تهران و آژانس بين المللى انرژى اتمى را در مورد پروتكل الحاقى به پيمان منع گسترش سلاحهاى هسته اى حل كند. اينك تهران بريتانيا را مركز توطئه عليه خود مى خواند.

توقيف شناورهاى بريتانيايى، حملات مكرر از سوى حزب اله به سفارت بريتانيا در تهران همه و همه حكايت از آن مى كند، روابط دوستانه ى دو كشور وارد مرحله ى بحرانى جدى اى شده است.

عليرضا نورى زاده، / دويچه وله / صداى آلمان