بريتانيا هم چنان اميدوار به عملكرد مصلحت انديشان در جمهورى اسلامى

هربار كه درجه ى بحران چه آشكار و چه پنهان در روابط تهران و لندن بالا مى گيرد، سربازى انگليسى در جنوب عراق به خاك مى افتد، و يا روابط دوستانه ى نيروهاى انگليسى و شيعيان مناطقى كه كنترلش در دست انگليسى هاست، ناگهان به هم مى ريزد.

در نگاه مفسر تايمز مالى، روابط ويژه ى بريتانيا و جمهوى اسلامى بعد از بحران اخير بر سر پرونده ى اتمى رژيم ايران و به دنبال آن توقيف سه قايق انگليسى و سرنشينان آن، ديگر آن روابط دوستانه اى نيست كه در پرتو آن چندماه پيش بحران روابط جمهورى اسلامى با آژانس بين المللى انرژى اتمى برطرف شد. سفر وزراى خارجه بريتانيا، فرانسه و آلمان به تهران در سال گذشته، آنقدر اهميت داشت كه نمايندگان همه ى مراكز قدرت در مذاكرات آنها شركت داشتند، و اين مسئله گوياى واقعيتى مهم بود، اينكه در ماجراى پرونده ى اتمى ايران همه ى جناحهاى قدرت خواستار رفع بحران و دستيابى به يك توافق اصولى با آژانس بين المللى انرژى اتمى و اتحاديه ى اروپا هستند.

اين بار اما، با قدرت گرفتن محافظه كاران و راديكاليزه شدن فضاى سياسى ايران، نه تنها از تفاهم پيشين خبرى نيست، بلكه ابعاد چندگانگى در سياست جمهوى اسلامى به نقطه اى رسيده است كه تعهدات رييس جمهورى و وزير خارجه به وزراى خارجه ى سه كشور اروپايى مبنى بر اينكه ايران هرگز تعهدات خود را در چهارچوب پروتكل الحاقى به پيمان منع گسترش سلاحهاى هسته اى نقض نخواهد كرد، هيچ نوع اعتبارى نزد كشورهاى اروپايى و آژانس بين المللى انرژى اتمى ندارد. حتا حسن روحانى كه به عنوان مرد خردمند دستگاه رهبرى از او ياد مى شد، اينك با همان زبانى سخن مى گويد كه راديكالهاى ضداصلاحات با آن حرف مى زنند.

بريتانيا كه در طول چند هفته ى اخير بهاى هم صدايى اش با ايالات متحده و مشاركت در تهيه ى پيش نويس قطعنامه ى اخير آژانس بين المللى انرژى اتمى را با هزينه ى نسبتا سنگينى پرداخته است، اينك مى كوشد به همراه دو شريك اروپايى خود فرانسه و آلمان آخرين هشدارها را به صورت دوستانه به تهران ارسال كند. لندن هم چنان حداقل در نگاه وزير خارجه اش جك استرا به نقش سازنده اى در بازگرداندن جمهورى اسلامى به ميدان تعقل و دورانديشى اميدوار است.

به گزارش رسانه هاى بريتانيا هم اكنون تماس هايى بين لندن و پاريس و برلن و تهران از طريق كانالهاى غيرديپلماتيك برقرار است تا بخت موفقيت يك ديدار تازه از تهران توسط وزراى خارجه ى سه كشور ارزيابى شود.

به عبارتى ديگر اينك بالونى به آسمان تهران فرستاده شده است، تا آب و هواى سياسى را اندازه گيرى كند. از سوى ديگر كانالهاى ديپلماتيك نيز هم چنان مفتوح نگاه داشته شده است، تا اگر در تهران معجزه اى رخ داد و اعتبار از دست رفته ى رييس جمهورى و وزير خارجه اش تا حدودى از صاحبان اصلى قدرت رعايت شد، يك بار ديگر زبان ديپلماسى براى حل مشكلى كه مى تواند ايران را در جايگاه ديروز عراق قرار دهد، به كار گرفته شود.

عليرضا نورى زاده / براى صداى آلمان از لندن(۲۸/۶/۲۰۰۴)