بحران در روابط ايران و بريطانيا

دستگيرى هفت مسلح ايرانى در بصره، منطقه اى كه تحت كنترل نيروهاى بريتانيايى قرار دارد، ۲۴ ساعت پس از آنكه دوست ناصح مشفق جمهورى اسلامى جك استرا وزير خارجه بريتانيا، در يك مصاحبه طولانى با بنگاه سخن پراكنى بريتانيا از سياست پنجره هاى باز رو به جمهورى اسلامى دفاع مى كند، گوياى حقيقتى است كه ديگر نمى توان آن را در پوشش توجيهات جك استرا ناديده گرفت. روابط تهران و لندن هيچگاه مثل امروز گرفتار بحران اساسى نبوده است.

تا ديروز ديپلماسى بريتانيا نه تنها با جلب اعتماد هر دو گروه حاكميت در ايران موفق به فروانداختن ديوار بى اعتمادى شده بود، بلكه هرجا كه درجه بحران مستمر در روابط جمهورى اسلامى و ايالات متحده به نقطه انفجار مى رسيد، خطاب ديپلماسى بريتانيا هم چون سوپاپ اطمينان مى توانست درجه حرارت را به سرعت پايين آورد. امروز اما حتا آقاى جك استرا نمى تواند با خاطره ى ديدارهايش از تهران و عكسهاى يادگارى كه در آن خنده كنان دست در گردن حسن روحانى و كمال خرازى است، سايه هاى سنگين سوء ظن و بى اعتمادى را در آسمان روابط دو كشور ناديده بگيرد.

از شش هفته پيش كه بانگ مرگ بر انگليس طنينى فراتر از مرگ بر امريكا در كنار سفارت انگليس در تهران پيدا كرد و در پى آن ۸ تن از ملوانان انگليسى همراه با سه قايقشان توسط واحدهاى دريايى سپاه توقيف شدند، آقاى ريچارد دالتون سفير بريتانيا در تهران، بر پايه ى تعليمات واصله از لندن همه ى مهارت ديپلماسى خود را به كار برد تا دور از غوغا و جنجال، سوء تفاهمات را برطرف سازد. با آزادى ملوانان انگليسى به نظر مى رسيد اين شيوه در تعامل با بحران كارساز بوده است.

حتا جك استرا وزير خارجه در دفاع از سياست درهاى باز با ايران تاكيد كرد كه گسترش روابط با جمهورى اسلامى ادامه خواهد يافت. اما همانگونه كه در ايالات متحده زبان و فعل وزير خارجه با وزير دفاع يكى نيست، هفته گذشته با اظهارات جفرى هون وزير دفاع بريتانيا مبنى بر اينكه پاسداران رژيم اسلامى ملوانان انگليسى را مجبور به ورود به آبهاى ايران كرده اند تا دستگيرى آنها را موجه جلوه دهند و سپس تاييد اين سخنان توسط دفتر نخست وزيرى، واكنش هاى تند تهران را به دنبال داشت.

سخنگوى وزارت خارجه ايران حميدرضا آصفى عملا جفرى هون را به دروغزنى متهم كرد و رحمانى فضلى معاون سياسى صدا و سيماى جمهورى اسلامى وعده داد كه به زودى فيلم اعترافات ملوانان انگليسى را نمايش خواهد داد.

همزمان دستگاههاى تبليغاتى وابسته به رهبر جمهورى اسلامى برخلاف ارگانهاى دولتى كه مى كوشيدند فضاى روابط را آرام سازند، حملات گسترده به بريتانيا را شدت بخشيدند. جك استرا وزير خارجه بريتانيا با اعتراف به اينكه حاكميت دوگانه در ايران مشكل اساسى در روابط ايران با جهان خارج و به ويژه غرب است، به حكومت منتخب قانونى اشاره كرد كه مى كوشد با التزام به تعهدات ايران سياست سازنده اى را پيش ببرد، و حاكميت ولى فقيه و ارگانهاى غيرمنتخب كه سياستى كاملا در تضاد با سياست رسمى را دنبال مى كند

روزنامه تايمز كه پيش از اين رژيم ايران را غيرقابل اصلاح و اعتماد دانسته و از خطر جمهورى اسلامى براى همسايگانش ياد كرده بود، در آغاز اين هفته با اشاره به نقش مخرب جمهورى اسلامى در عراق و پرونده اتمى ايران، تلويحا مسئله ضرورت دگرگونى اساسى در ايران را به ميان آورد.

اينك با دستگيرى ۷ مسلح ايرانى در بصره به نظر مى رسد خطاب آرام آقاى جك استرا و همتاى ايرانى اش كمال خرازى تاثير خود را به سرعت از دست مى دهد و ميدان به دست وزير دفاع جفرى هون مى افتد كه حاضر به دادن هيچ امتيازى به ايران نيست.

عليرضا نورى زاده - صداى آلمان