روزنامه نگاران و انقلاب

BBC Persian
روزنامه نگاران ايران در انقلاب مرغي شدند كه در عزا و عروسي سرشان را بريدند. در گفتگو با تني چند از روزنامه نگاران بي بي سي فارسي ايراني نظرشان را در اين زمينه جويا شده است.

در سال 1356 حکومت پادشاهی در ایران همزمان با بالا گرفتن اعتراضات در سطح داخلی و بین المللی نسبت به سانسور حاکم بر رسانه ها و مطبوعات از سوی سازمان اطلاعات و امنیت کشور ( ساواک) و در پی درخواست چند شخصیت سیاسی و مطبوعاتی منتقد کوشید تا امکان تحقق ميزانی از آزادی را در رسانه ها و به ویژه مطبوعات فراهم آورد.

در سال 1356 حکومت پادشاهی در ایران همزمان با بالا گرفتن اعتراضات در سطح داخلی و بین المللی نسبت به سانسور حاکم بر رسانه ها و مطبوعات از سوی سازمان اطلاعات و امنیت کشور ( ساواک) و در پی درخواست چند شخصیت سیاسی و مطبوعاتی منتقد کوشید تا امکان تحقق ميزانی از آزادی را در رسانه ها و به ویژه مطبوعات فراهم آورد.
این دوران در ادبیات سیاسی آن روزها به تلاش برای ایجاد فضای باز سیاسی تعبیر شد و بنا به گفته سیروس علی نژاد، روزنامه نگار، مانند موارد دیگر آزادی مطبوعات در ایران، "علت آن ترکیبی از ضعف نسبی دولت مرکزی و افزایش فشار منتقدان دولت بود و هدف دولت آن بود تا با دادن آزادی بیشتر از گسترش اعتراضات بکاهد."
علیرضا نوری زاده، روزنامه نگار که در آن سال ها دبیر سیاسی روزنامه اطلاعات بود، می گوید:"دوره نخست وزیری جمشید آموزگار و بیانیه امضا شده توسط گروه زیادی از روزنامه نگاران که خواهان برداشتن سانسور بودند نقطه تحول اصلی در سال 56 بود که با وجود حضور داریوش همایون در کابینه به عنوان وزیر اطلاعات با استقبال دولت روبه رو شد."
خواست روزنامه نگاران برای آزادی در سال 1357 و با بالا گرفتن موج اعتراضات در مناسبت هایی مانند چهلم ها و رویداد هایی مانند آتش گرفتن سینما رکس و تمایل مطبوعات به بازتاب دادن این رویداد ها بالا گرفت.
مسعود بهنود، روزنامه نگار، می گوید:"به همراه این تحول در شرایط کار حرفه ای در میان گروه زیادی از روزنامه نگاران هم تمایل به همراهی با اعتراضات بالا گرفت و آنان به همراه گروهی از وکلای دادگستری به گروه های آغازگر انقلاب پیوستند."

"در این زمان دولت جدید که آقای جعفر شریف امامی نخست وزیری آن را بر عهده داشت کوشید با انعقاد توافقنامه ای با روزنامه نگاران با آنان به مصالحه برسد." بهنود
در این شرایط بود که به گفته آقای علی نژاد در جناحی از روزنامه نگاران که به جناح چپ موسوم بودند باور بر ضرورت اعتصاب بالا گرفت و با وجود مخالفت جناح راست که در اقلیت بود تمایل عمومی به اعتصاب در روزنامه نگاران روزنامه های بزرگ بالا گرفت.
به گفته آقای بهنود در این زمان دولت جدید که آقای جعفر شریف امامی نخست وزیری آن را بر عهده داشت کوشید با انعقاد توافقنامه ای با روزنامه نگاران با آنان به مصالحه برسد، اما به گفته آقای نوری زاده توافقنامه مصالحه با دستگیری چند روزنامه نگار از جمله خود او طی دو دوره به اعتصابی 60 روزه در میان روزنامه نگاران منجر شد که تا زمان بر سر کار آمدن دولت شاپور بختیار ادامه یافت.
همزمان با اعتصاب روزنامه های بزرگی مانند کیهان، اطلاعات، آیندگان و رستاخیز دولت کوشید تا زمینه های انتشار برخی از روزنامه هایی را که در سال 1353 توقیف شده بودند دوباره فراهم آورد.
به همراه این روزنامه ها گروه زیادی از هفته نامه ها و مجلات هم منتشر شدند.
بهروز پارسا، روزنامه نگار، تعداد اين نشريه ها را در پاییز 1357 تا حدود پانصد نشریه تخمین می زند که شمار زیادی از آنان به گروه های سیاسی وابستگی داشتند و از نشریات جبهه ملی و فداییان اسلام تا نشریات حزب توده و گروه های مسلح مانند سازمان چریک های فدایی خلق و سازمان مجاهدین خلق را در بر می گرفت.
بنا به گفته بهروز پارسا، "این نشریات عمدتا با گزارش های احساسی و دارای سطح نازل حرفه ای و غیر دقیق به فضای خشونت و حتی به انشعاب در درون سندیکای روزنامه نگاران دامن زدند."

"دوره نخست وزیری جمشید آموزگار و بیانیه امضا شده توسط گروه زیادی از روزنامه نگاران که خواهان برداشتن سانسور بودند نقطه تحول اصلی در سال 56 بود که با وجود حضور داریوش همایون در کابینه به عنوان وزیر اطلاعات با استقبال دولت روبه رو شد." نوری زاده
به گفته آقای بهنود هنوز هم میان روزنامه نگاران این بحث وجود دارد که آیا روزنامه نگاران باید به صفوف انقلابیون می پیوستند واعتصاب می کردند یا اینکه به وظیفه حرفه ای خود و کار خبررسانی و افزایش آگاهی مردم در آن دوران حساس می پرداختند.
آقای نوری زاده هم معتقد است روزنامه نگاران در آن دوران و همچنین در دوران پس از پیروزی انقلاب در يک دوره شش ماهه تا پیش از توقیف گسترده در تابستان 1358، تا حدودی از بی طرفی فاصله گرفتند و به بازتاب دادن دیدگاه های سیاسی سردبیران خود متمایل شدند.