ولی فقیه اول و کویت
بازگرداندن آقای خمینی از مرز توسط کویتی‌ها هنگامی که حضرتش اراده خروج از عراق را فرمودند اگرچه باعث بخت گشائی ایشان، سفر به پاریس و سرانجام بازگشت فیروزمندانه به ایران و سلطه یافتن بر کشور شد، اما کینه‌ای که ایشان از آل صباح به دل گرفتند کمتر از کینه‌شان نسبت به شاه و صدام حسین نبود. در آغاز انقلاب، عراق و کویت از جمله نخستین کشورهائی بودند که نه تنها رژیم تازه را به رسمیت شناختند بلکه از مهندس بازرگان برای دیدار از کشورشان دعوت به عمل آوردند. وزیر خارجه وقت و امیر فعلی کویت شیخ صباح الاحمد نیز خود سفری به تهران کرد که شرح آن را چند نوبتی نوشته‌ام. مرحوم قطب زاده وزیر خارجه وقت که از جایگاه صباح الاحمد در میان دولتمردان عرب آگاه بود استقبال گرمی از او به عمل اورد و سپس به اتفاق برای دیدار از خمینی به قم رفتند. دیدار غریبی بود. شیخ صباح و همراهانش یازده و نیم صبح به حضور خمینی رفتند. خمینی سر به زیر داشت و محلی به آنها نگذاشت. بعد قطب‌زاده ضمن معرفی هیأت از مواضع دوستانه کویت نسبت به انقلاب و مساعدتهای این کشور به ایرانیان مقیم که بعضاً از مخالفان رژیم پادشاهی بوده‌اند سخن گفت، سپس شیخ صباح طی سخنانی خردمندانه یادآور شد که کویت دولت کوچکی است که علاقمند سرفرازی و پیشرفت کشور دوست و برادر ایران است و از تحولات ایران با شادمانی استقبال می‌کند. بعد هم سخنانی در زمینه همکاری‌های دو کشور و آمادگی کویت برای مساعدت ایران در مرحله انتقالی. خمینی سر به زیر داشت و هیچ نمی‌گفت. بعد از خاتمه سخنان شیخ صباح، عبادلله صالحینی گفت و به نماز ایستاد. اذان تازه آغاز شده بود. هیأت کویتی به ناچار پشت سر او نماز خواند، بعد هم سری تکان داد و از محل خارج شد. قطب‌زاده بهت‌زده و دچار شرمندگی بسیار شده بود. میهمانانش را بدرقه کرد،البته احمد خمینی کوشید تا حدی تلخی پدر را جبران کند... شیخ صباح‌الاحمد بعدها با اشاره به این دیدار می‌گفت گمان نمی‌کنم در برابر جانداری نشسته‌ام. حتی مژه زدن ایشان را ندیدم...
کوتاه زمانی بعد جنگ ایران و عراق آغاز شد، کویت نیز که مثل سعودی‌ها و بحرینی‌ها و بقیه اهالی حاشیه خلیج فارس از صدور انقلاب و آشوب بیمناک بود، به یاری عراق شتافت. البته این کشور قدرت نظامی نداشت که به عراق در این زمینه یاری رساند اما بنادرش برای رساندن ساز و برگ جنگی و نیازهای عراق باز بود همینطور هم بخشی از خریدهای عراق از سوی کویت صادر می‌شد. و از آنجا که کویت و بحرین حلقه‌های ضعیف‌تر شورای همکاری خلیج ـ فارس ـ بودند، اقدامات تنبیهی نیز بیش از همه آنها را هدف قرار داد. این اقدامات با اعزام مأموران و یا به خدمت گرفتن بعضی از جوانان شیعه فریب خورده در کویت خاصه از طایفه «بدون» (عنوانی که به غیرکویتی‌هائی اطلاق می‌شود که بعضاً از جزیره العرب، ایران و یا عراق طی یکصد سال اخیر به کویت رفته‌اند و گاه سه نسل در کویت زندگی کرده‌اند، در ارتش و ادارات خدمت می‌کنند اما از داشتن شرایط برابر با کویتی‌های اصیل محرومند. در سالهای اخیر دولت و پارلمان کویت یافتن راهی برای حل مشکل «بدون»ها را در دستور کار قرار داده‌اند و به شماری از آنها ملیت کویتی داده‌اند اما هنوز مشکل در ابعاد وسیع باقی است به ویژه آنکه بخشی از این بدون‌ها در دوران اشغال کویت توسط عراق با عراقی‌ها همکاری کرده‌اند) دنبال شد. سید باقر مهدی و فرزند و دامادش محور فعالیتهای پنهان ضد دولت کویت بودند. حزب‌الله کویت نیز نخست در قالب هیأتهای حسینی و سپس حزب‌الله، مأموریت کارهای تروریستی را عهده‌دار شد.
کویت از سال 1982 تا بعد از اشغالش توسط عراق، هدف بیش از 90 عمل تروریستی، هواپیماربائی و حتی سوءقصد به جان امیرش توسط عوامل و مزدوران جمهوری اسلامی بود. (این نکته را یادآور شوم که قطب‌زاده همان اوایل وزارتش به دعوت شیخ صباح الاحمد سفر کوتاهی به کویت داشت که در جریان آن هدف سوءقصد عوامل استخبارات عراق قرار گرفت. مقدر نبود که او در این حادثه آسیب ببیند بلکه می‌باید دو سال و اندی بعد به جرم واهی طرح (و نه اقدام) کودتائی که قرار بود رژیم را سرنگون کند با تلاش ریشهری و موافقت آقای خمینی مردی که قطب‌زاده او را از پدرش بیشتر دوست می‌داشت اعدام شود. در این سوءقصد اما تنی از همراهان و عابران از جمله جناب سبط یکی از شریف‌ترین و آگاه‌ترین دیپلماتهای ما در امور خاورمیانه مجروح شدند که آقای سبط هنوز هم از آثار این سوءقصد رنج می‌برد.) کویتی‌ها چون بقای خود را مرهون خردمندی در عرصه سیاست خارجی و به ویژه منطقه‌ای خود می‌‌دانند ترجیح می‌دهند بدون جنجال مشکلات خود را با همسایگانشان تصفیه کنند. حتی در مورد اختلاف با عراق نیز مبنای آنها سازش بود منتها صدام در اندیشه سلطه بر کویت بود و تا آنجا در این راه پیش رفته بود که اداره راهنمائی و رانندگی عراق پلاکهای اتومبیل نمره عراق برای استانهای کویت و قطر و بحرین آماده کرده بود. البته صدام زمانی که با مشکل مواجه شد در نامه‌ای به هاشمی رفسنجانی پیشنهاد کرده بود شما بروید و بحرین را بگیرید ما هم استان جدا شده کویت را به مام وطن بر می‌گردانیم.
کویتی‌ها که بعد از اشغال کشورشان سخت نگران همدست شدن رژیم ایران با رژیم عراق بودند زمانی که با سیاست حساب شده و مصلحت جویانه ایران روبرو شدند و دیدند که ایرانی‌ها چگونه نه تنها از ورود هزاران کویتی خانه از دست داده به کشورشان استقبال کردند بلکه در برابر رشوه‌های کلان مادی و معنوی صدام حسین، مقاومت کرده و حاضر به آلوده شدن در جنون او نشدند دفتر سیاه روابط پیش از اشغال را بستند و حاضر شدند بعد از آزادی کشورشان روابطی کاملاً دوستانه با ایران برقرار کنند. با آزادی کویت و اعزام تیم کارشناسان ایرانی برای مشارکت در خاموش کردن چاههای مشتعل نفت کویت و انتشار اخبار حضور فرزندان خاندانهای ایرانی‌الاصل کویت مثل قبازرد، بهمن، دشتی، عیوضی و... در گروههای زیرزمینی مقاومت علیه نیروهای عراقی و شهادت شماری از آنها از جمله سروان قبازرد، مردم کویت به شکل محسوسی نگاهی سرشار از اعجاب و دوستی نسبت به ایران پیدا کردند. فراموش نمی‌کنم در همان تاریخ در سفری به کویت در دیدار با شیخ ناصر محمد الاحمد نخست‌وزیر فعلی کویت که آن زمان رئیس دیوان امیر ـ وزیر دربار ـ بود، شیخ ناصر با ستایش و تقدیر از ایران می‌گفت. او که بیش از 12 سال در رژیم گذشته سفیر کشورش در ایران بود و در مقام شیخ السفرا هر از گاه با شاه ملاقات داشت سر میز غذا در خیمه‌ای که وسط باغ قصر ویران امیر برپا شده بود خطاب به ملحم کرم رئیس سندیکای روزنامه‌نگاران لبنان که به همراه شماری از همکارانش به کویت آمده بود گفت این همکار ایرانی شما که در کنار من است فرزند ملت بزرگی است که تک تک افرادش بزرگ و فرزانه‌اند. اینها شش هزار سال تاریخ دارند و شاه و شیخشان همه نسبت به ما سرشار از لطف و مهر بوده و هستند. شیخ ناصر در کنار ناراحتی و اندوهش برای ویرانی کشورش و قتل هموطنانش توسط عراقی‌ها و آتشی که از سوختن چاههای نفت کویت کوچک را در میان گرفته بود از غارت موزه شخصی‌اش توسط عراقی‌ها بسیار افسرده بود 90 درصد تحفه‌ها و آثار عتیقه در این موزه در ارتباط با ایران و فرهنگ و تمدن ایران بود. خوشبختانه پنج سال بعد موزه کم و بیش با اعاده قطعات ربوده شده از جمله شمشیری که در ایران به دست دولت افتاد، به وضع سابق بازگشت. به هر روی در دوران رفسنجانی و سپس خاتمی روابط دو کشور همچون روابط با عربستان و بحرین به شکل چشمگیری توسعه یافت. امیر درگذشته کویت شیخ جابر که ریاست هیات نمایندگی کشورش را در نشست سران اسلامی در تهران در آغاز کار خاتمی عهده‌دار بود بعدها میزبان رفسنجانی و خاتمی در کشورش شد. شیخ صباح الاحمد نخست‌وزیر وقت نیز با ایران در ارتباط نزدیک بود و به ویژه در زمینه مسائل عراق دو کشور همکاریهای نزدیکی داشتند. در زمان جنگ آمریکا و متحدانش علیه رژیم صدام حسین از آنجا که کویت مهمترین پایگاه ترانزیت برای انتقال ساز و برگ و سرباز به عراق بود کویتی‌ها در همآهنگی کامل با آمریکا، جمهوری اسلامی را مطمئن ساختند این حمله به هیچ روی متوجه ایران نخواهد شد و کویت اجازه نمی‌دهد از خاکش برای حمله به ایران استفاده شود. و این موضع را کویت تا امروز داشته است. بعد از روی کار آمدن احمدی‌نژاد در ایران، کویتی‌ها کوشیدند همان شیوه‌ای را که در تعامل با خاتمی داشتند با وی ادامه دهند. به کویت دعوتش کردند، همکاریهای تجاری را ادامه دادند و هیچ نوع تضییقاتی علیه مأموران رژیم و نهادهای وابسته‌اش برقرار نساختند، حتی نخست‌وزیر کویت علی‌رغم مخالفت شماری از مقامات کویتی چند ماه قبل و هنگامی که جنبش سبز با همه اقتدار در برابر کودتای احمدی‌نژاد ـ سپاه مقاومت می‌کرد، به ایران رفت و قراردادهائی را با رحیمی معاون اول احمدی‌نژاد امضا کرد. اما نیش عقرب نه از ره کین است - اقتضای طبیعتش این است. حالا کویتی‌ها دریافته‌اند با رژیم ولائی نمی‌شود تفاهم کرد. چون به تعهد و التزامات خود پایبند نیست. برای رژیم سلطه برقرار کردن بر منطقه یک هدف است بنابراین در پس لبخندش همه گاه باید منتظر مکر و فریبی بود که نمونه‌اش را کویتی‌ها در هفته گذشته از نزدیک مشاهده کردند. در این باره باز هم خواهم نوشت.