'ام الدنیا' در برابر دو راهی سرنوشت

علیرضا نوری زاده
مدیر مرکز پژوهش‌های ایران و عرب در لندن

ام الدنیا (مادر دنیا) لقبی که مصریها به وطنشان بخشیده اند، در برابر سرنوشتی که می تواند نقشه سیاسی خاورمیانه را دگرگون کند سرانجام کدام راه را انتخاب خواهد کرد: سرنگونی حسنی مبارک و سپردن سرنوشت به دست جوانانی که فقط می دانند چه نمی خواهند و فرصت طلبان سیاسی که ناگهان در صحنه ظهور کرده اند و حداقل در پشت سر یکی از آنان (محمد البرادعی) جنبش اخوان المسلمین سنگر گرفته است؟ و یا بدرقه محترمانه "السید الرئیس" و زمینه سازی عاقلانه برای انتقال قدرت، از راه گفتگو بین نمایندگان احزاب مخالف و شخصیت های سرشناس سیاسی و اجتماعی، و البته گفت و گوی نماینده جوانان پرخروش از جمله گروه ۶ آوریل با عمر سلیمان معاون مبارک و احمد شفیق نخست وزیر؟

مبارک در سخنان دردآلودی گفت که قصد ترک کشور را ندارد و اگر کناره گیری اش به هرج و مرج منجر نمی شد، هم اکنون مسئولیت را رها می کرد. او بدون آنکه صریحا بگویدکه "بگذارید محترمانه در مصر بمیرم" این عبارت را به تلویح یادآور شد. پس از آن بود که مصری ها، اگر نگویم اکثریت آنها، به طور قطع بیشتر از نیمی از آنان، متاثر از کلام مردی که در جنگ اکتبر ۷۳ جایگاه قهرمانانه در بین ملتش یافته بود، قلبا و شماری صریحا خواستار دادن مهلتی به مبارک برای خروج محترمانه از کاخ عابدین مقر ریاست جمهوری شدند.

البته درگیری های بین هواداران مبارک (یا به قول مخالفانش بلطجیه -اشرار- نظامش) و تظاهر کنندگان میدان التحریر منطق صد در صدی ها را برای بیرون راندن مبارک قویتر کرد. با این همه موضع گیری های دولت آمریکا و کانال الجزیره، یکبار دیگر به یاد مبارک و نظامش آمد: "مگر نه اینکه می گفتند مبارک وابسته به آمریکا و مطیع اوامر واشنگتن است؟ حال بنگرید که این واشنگتن است که به روی او شمشیر کشیده و همصدا با اخوان المسلمین، که سر آشتی ندارند و البرادعی از راه رسیده و مشتاق ریاست، به السید الرئیس دستور تخلیه کاخ ریاست را می دهد. به اوباما چه مربوط؟ این نزاع خانگی ما است و خودمان آن را حل و فصل می کنیم".

این عبارات را جوانی بر زبان می آورد که طی روزهای اخیر ستاره شبکه های ماهواره ای عرب شده بود. همزمان سید احمد، یک نویسنده طرفدار خط عبدالناصر، نوشت: حالا کار قطر بزرگترین پایگاه نظامی آمریکا و دوست پنهان اسرائیل در منطقه به جائی رسیده که به رئیس جمهوری ما ناسزا می گوید؟!

مگر نه اینکه می گفتند مبارک وابسته به آمریکا و مطیع اوامر واشنگتن است؟ حال بنگرید که این واشنگتن است که به روی او شمشیر کشیده و همصدا با اخوان المسلمین، که سر آشتی ندارند و البرادعی از راه رسیده و مشتاق ریاست، به السید الرئیس دستور تخلیه کاخ ریاست را می دهد.
اظهارنظر یکی از جوان مصری در تلویزیون‌های عربی
اشاره سید احمد به الجزیره بود که بر خلاف العربیه و بی بی سی عربی و روسیه امروز، از همان روز نخست به سخنگوی اخوان المسلمین و دشمنان شناخته شده رژیم مصر تبدیل شد. برای مصریها اهانت به رئیس جمهوری نامحبوبشان از سوی بیگانه، اهانت به ام الدنیاست.

متاسفانه اغلب تحلیل گران غربی، مصر و مردمانش را نمی شناسند. شاید از نظر عواطف با توجه به فرهنگ و تمدن دیرین، مصریها شبیه ترین ملت به ایرانی ها باشند. آنها هرگز مشت بر سر شیر زخمی نمی زنند، حتی اگر لبانش خون آخرین قربانی اش را گواهی دهد.
آخرین پادشاه مصر توسط سرهنگ جمال عبدالناصر، سخنگوی کمیته افسران آزاد که او را از عرش "محمد علی" به فرش تبعیدگاه کشید، با شلیک ۲۱ تیر توپ به احترامش، بر کشتی سلطنتی "محروسه" بدرقه شد. جواهرات و یادگارهای اجدادش را به او بخشیدند و روزی که در تبعیدگاه خاموش شد، پیکرش را با احترام بر شانه سربازان عبدالناصر تا آرامگاه اجدادی اش بدرقه کردند.
سادات را کشتند اما هر سال در سالروز مرگش بر بنای مزارش گل می گذارند. مبارک نیز استثنا نیست. اگر گفتگو بین مخالفان و عمر سلیمان آغاز شود، مبارک می تواند نفس راحتی بکشد و به روزهای آرامش پس از ریاست بیندیشد.
اما اگر اخوان المسلمین و گزینه موقتشان "محمد البرادعی" با درگیری های بیشتر خیابانی میدان دار شوند، سرنوشت مبارک در خیابان تعیین خواهد شد. از میان کسانی که قادرند مصر بعد از مبارک را تا استقرار نظام تازه رهبری کنند عمرو موسی بهترین گزینه سیاسی و ژنرال سامی عنان، رئیس ستاد ارتش بهترین گزینه نظامی است. حتی مرشد پیشین اخوان المسلمین آقای عاکف نیز این امر را تایید می کند.