راديو فردا

مرگ شیعیان در مصر: «جامعه مصر به سوی رادیکالیزه شدن»

قتل چهار شهروند شیعه مصری در روستایی در نزدیکی قاهره، واکنش شدید مقام‌های حکومت ایران را در پی داشت.
به گزارش خبرگزاری مهر، علی‌اکبر صالحی، وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی، در این زمینه با همتای مصری خود تماسی تلفنی داشته و این رویداد را محکوم کرد. بر پایه گزارش‌ها، روز سه‌شنبه گذشته، چهارم تیرماه، هشت نفر در مصر به اتهام دست داشتن در قتل این چهار تن دستگیر شده‌اند...

گفت‌وگوی حسین قویمی با علیرضا نوری‌زاده

رادیوفردا در گفت‌وگو با علیرضا نوری‌زاده، تحلیل‌گر مسائل جهان عرب، ابتدا می‌پرسد که آیا مرگ این چهار شهروند مصری را می‌توان زنگ خطر درگیری‌های احتمالی بین سنی‌ها و شیعیان تلقی کرد؟

علیرضا نوری‌زاده: بدون تردید بعد از حضور گسترده حزب‌الله در عملیات نظامی علیه شهر القصیر در سوریه، وضعیتی که در جهان عرب به وجود آمده به مصلحت و سود شیعیان نیست. به این معنا که شیعه الان هدف قرار گرفته. اکثریت مسلمانان جهان بیش از یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون سنی‌مذهب‌اند. تبلیغاتی که دارد می‌شود که الان این یک جنگ بین شیعه و سنی است، جنگ بین کسانی است که به حرم پیامبر ام‌المومنین اسائه ادب می‌کنند و بین آنهایی که به قول سلفی‌ها می‌گویند در مورد مذهب تشیع عنوان رافضی را به کار می‌برند، عنوان کسانی که از مذهب بیرون‌اند.

در مصری که تسامح مذهبی یکی از پایه‌های اساسی جامعه مصر از قدیم بوده و با توجه به حکومت فاطمیان در مصر چهار قرن مصری‌ها معروف بود که قلب‌شان با اهل بیت است و ذهن‌شان با مذهب سنی. ببینید کار سیاست به مذهب چگونه بوده که امروز در مصر سلفی‌ها دشمن اصلی خودشان را تشیع می‌دانند و در جلسه‌ای که آقای مرسی رئیس جمهور مصر هفته گذشته داشت و شیوخ سلفی و بنیادگرایان سنی جمع شده بودند ایشان ضمن حمله بسیار شدید به حزب‌الله و حمله شدید به تلاش‌هایی که حزب‌الله می‌کند برای ضربه زدن به اسلام در آنجا به فریادهای مردم که علیه شیعه بود پاسخ مثبت داد. فضا را به شدت علیه تشیع و شیعه‌مذهبان رادیکال کردند. این را شما در سرتاسر حاشیه خلیج فارس مشاهده می‌کنید.

با تمام این حرف‌ها، مسلمانان سنی مصری پیش از این هم چند بار به مسیحیان قبطی و کلیساهای آنها حمله کردند و ظاهرا این طور به نظر می‌رسد که بردباری مذهبی در مصر چندان از اولویت برخوردار نیست. چرا مصری‌ها یک چنین رویکردی دارند؟

متاسفانه حضور اخوان‌المسلمین در راس قدرت در مصر و مخالفت شدید جامعه مدنی مصر با ادبیات اینها با سیاستی که به عنوان اخوانیزه کردن امور در مصر مشهور شده این در خود جامعه مصر یک شکاف بزرگی ایجاد کرده. یعنی در یک طرف اسلامی‌ها جمع شده‌اند که سلفی‌ها بخشی از آنها هستند و در یک طرف دیگر آحاد مصری. از مسیحیان گرفته تا مصری‌هایی که دین‌دار هم هستند ولی قائل به جدایی دین از سیاست‌اند. در مصر که هرگز این جنگ شیعه و سنی مفهوم و معنایی به آن صورت نداشته کشتن آقای حسن شحاته مردی که در واقع به عنوان نماد مذهب تشیع در مصر شناخته می‌شد به اعتقاد من عبور از یک خط قرمز بسیار بزرگ است و مسلم است که شیعیانی که در اقلیت خیلی کوچک هستند در مصر قدرت برابری با آن اکثریت سلفی‌ها و اسلامی‌های تندرو سنی را ندارند. این مسئله نشان‌دهنده این است که جامعه مصر دارد به سوی رادیکالیزه شدن می‌رود.

در لبنان هم شاهد برخورد سنی‌ها و شیعیان بودیم، به‌ویژه طی چند روز گذشته افراد شیخ احمد العصیر با شیعیان حزب‌الله درگیری داشتند. آیا به تصور شما لبنان به سمت و سوی درگیری‌های مذهبی می‌رود؟

متاسفانه متسامح‌ترین جامعه عرب یعنی لبنان که در آن ۵۲ تیره و قبیله و مذهب زندگی می‌کردند با توجه به وضعی که در سوریه هست و این که حزب‌الله آلوده شد به وضع سوریه و این جنایاتی که در آنجا صورت گرفته جامعه سنی لبنان را تحریک کرد. و آنها که قبلا هم نگران دست‌اندازی‌های حزب‌الله بودند الان وجود خودشان را در خطر می‌دانند. بر این باورند که حزب‌الله با آن همه اسلحه که جمهوری اسلامی در اختیارش گذاشته و یک بار حزب‌الله این قدرت‌نمایی را نشان داد با تصرف غرب بیروت، الان احساس می‌کنند که اگر تکان نخورند دو روز دیگر حزب‌الله هر کاری دلش بخواهد می‌کند. کما این که الان جلوی تشکیل کابینه جدید آقای تمام سلام را گرفته و جلوی کار پارلمان را گرفته. تعداد زیاد تلفات ارتش لبنان در همین درگیری‌ها نشان‌دهنده این است که وضع بسیار خطرناک است و اگر جلوی آن گرفته نشود احتمال دارد که حزب‌الله هم دست به لشکرکشی کامل بزند و ما شاهد یک جنگ شدید مذهبی در لبنان باشیم که خیلی هم امنیتش شکننده است.