مشروعیت حاکم در ایران: مردمی یا آسمانی؟

بحث بر سر "اهمیت رأی مردم در انتخاب حاکم" در روزهای گذشته میان مقامات جمهوری اسلامی ایران بالا گرفته است. از یکسو حسن روحانی ، رئیس جمهوری، رأی و نظر مردم را در مشروعیت دادن به حکومت با اهمیت خوانده و از سوی دیگر مجلس خبرگان رهبری و برخی مراجع تقلید در قم، منشاء مشروعیت حاکم را از سوی خداوند دانسته‌اند.

حسن روحانی در روزهای گذشته در یک سخنرانی گفته بود: «رأی و نظر مردم هدیه دنیای غرب بعد از رنسانس برای ما نیست. ما دارای مذهب و مرام و دینی هستیم که امیرالمومنین مبنای حکومت و فرمانروایی را رأی مردم می‌داند».

اولین واکنش به این سخنان از سوی ناصر مکارم شیرازی، یکی از مراجع تقلید شیعه در قم بود که تأکید کرد که انتخاب حاکم در اسلام به عهده مردم نیست، بلکه "خداوند" باید "ولی" را تعیین کند

پس از آن اینستاگرام حسن روحانی، یک فایل سخنرانی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را منتشر کرد که در سال 1366 و در زمان ریاست جمهوری خود بر «اهمیت رأی مردم در انتخاب حاکم» تأکید کرده بود.

مجلس خبرگان رهبری نیز در واکنش به سخنان حسن روحانی با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که در جامعه اسلامی، هدایت مردم و زعامت سیاسی و اجتماعی «متوقف بر خواست و نظر و رأی مردم نیست، بلکه باید گفت که ولایت روح اسلام است».

این درگیری و بحث بر سر نوع مشروعیت رهبری به چه دلیل است؟ با وجود چنین اختلاف نظرهایی، انتخاب رهبر آینده جمهوری اسلامی چگونه خواهد بود؟ موضع آیت‌الله خامنه‌ای درباره اهمیت رأی مردم برای انتخاب حاکم چیست؟ آیا در اسلام مشروعیت رهبر از مردم است یا امری الهی است؟

"علیرضا نوری‌زاده" روزنامه‌نگار و کارشناس سیاسی ساکن لندن و "مرتضی کاظمیان" روزنامه‌نگار در پاریس،باشرکت در میزگرد هفتگی بخش فارسی رادیو بین‌المللی فرانسه به این سؤالات پاسخ می‌دهند.

Download file